Wat is een jaarrekening? Van cijfers naar inzicht

Financiële prestaties van een bedrijf

Een jaarrekening is een document waarin de financiële prestaties van een bedrijf over een bepaalde periode worden samengevat. Het geeft een overzicht van de inkomsten, uitgaven, activa en passiva van het bedrijf. Jaarrekeningen worden vaak jaarlijks opgesteld en gepresenteerd aan aandeelhouders, de overheid en andere belanghebbenden. Ze worden gebruikt om de financiële gezondheid van een bedrijf te beoordelen en helpen bij het nemen van beslissingen over toekomstige investeringen en zakelijke activiteiten. Een jaarrekening wordt ook wel balans, winst- en verliesrekening of financiële verklaring genoemd.

Wanneer is een jaarrekening verplicht?

In Nederland is een jaarrekening verplicht voor ondernemingen die zijn geregistreerd in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK). Dit geldt voor zowel besloten vennootschappen (BV’s) als naamloze vennootschappen (NV’s) en andere juridische entiteiten zoals een commanditaire vennootschap (CV), een stichting, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen. De jaarrekening moet uiterlijk binnen acht maanden na het einde van het boekjaar worden ingediend bij de Kamer van Koophandel.

Wanneer niet verplicht?

Voor eenmanszaak en freelancers (ZZP) geldt geen verplichting voor het deponeren en/of publiceren van een jaarrekening.

Waar moet een jaarrekening aan voldoen?

Een jaarrekening moet aan een aantal eisen voldoen om aan te tonen dat deze een betrouwbaar beeld geeft van de financiële positie, prestaties en resultaten van een bedrijf. In Nederland geldt onder andere het volgende:

7 punten waar een jaarrekening aan moet voldoen

1. De jaarrekening dient te bestaan uit 3 onderdelen. Balans, winst- en verliesrekening (cashflow) en een toelichting.
2. De jaarrekening moet een evenwichtige en objectieve weergave geven van de financiële positie, prestaties en resultaten.
3. De jaarrekening moet inzicht geven in de risico’s en onzekerheden waarmee het bedrijf te maken heeft.
4. De jaarrekening moet worden ondertekend door de directie en/of de bestuurders van het bedrijf.
5. De jaarrekening moet worden gecontroleerd door een externe accountant of een andere externe controlefunctie.
6. De jaarrekening moet een overzicht geven van de activa, passiva, inkomsten en uitgaven.
7. De jaarrekening moet een toelichting bevatten. De toelichting van een jaarrekening is een verplicht onderdeel van de jaarrekening en bevat uitgebreide informatie over de cijfers en gegevens die in de balans, winst- en verliesrekening en de noten staan. De toelichting helpt om de cijfers beter te begrijpen en geeft inzicht in de wijze waarop de cijfers zijn verkregen. De toelichting moet in ieder geval de volgende informatie bevatten:

Over de toelichting op de jaarrekening

• Informatie over de rechtsvorm en de activiteiten van de onderneming.
• Uitleg over de gebruikte grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, zoals de waarderingsgrondslag en de resultaatbepalingsgrondslag.
• Informatie over belangrijke gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden na balansdatum.
• Informatie over de risico’s en onzekerheden waarmee de onderneming wordt geconfronteerd.
• Informatie over de samenstelling van de onderneming, zoals de structuur van de aandeelhouders.
• Informatie over de vergoeding van bestuurders en commissarissen.
• Uitleg over de cijfers in de balans, winst- en verliesrekening en de noten.

De toelichting voor kleine bedrijven

Een rechtspersoon met beperkte grootte hoeft alleen in de toelichting aan te geven hoeveel medewerkers er zijn en hoe de balans is opgesteld.

Voorbeeld jaarrekening klein bedrijf

Een klein bedrijf in Nederland zou bijvoorbeeld een jaarrekening kunnen hebben die er als volgt uitziet:

Balans per 31 december

Een balans is een financieel document dat de financiële positie van een bedrijf op een bepaald moment weergeeft. Het geeft een overzicht van de activa, de passiva en het eigen vermogen van het bedrijf op een bepaald moment, vaak op een bepaalde datum zoals bijvoorbeeld het einde van het boekjaar.

Activa

De activa zijn de bezittingen van het bedrijf, zoals gebouwen, inventarissen, debiteuren, enzovoort.

• Vaste activa: € 100.000 (inclusief € 50.000 aan gebouwen en € 50.000 aan machines)

  Uitleg: Vaste activa zijn de bezittingen van een bedrijf die gericht zijn op het verwerven of behouden van inkomsten in meerdere boekjaren. Vaste activa zijn vaak duur om aan te schaffen en hebben een relatief lange levensduur. Hieronder vallen bijvoorbeeld gebouwen, grond, machines, transportmiddelen, computers, software, patenten, merken, enzovoort. Vaste activa zijn bedoeld voor het blijvend gebruik in de bedrijfsvoering, in tegenstelling tot de voorraden die verkocht worden, of de debiteuren die betalen.

• Voorraden: € 50.000
• Debiteuren: € 15.000

Totaal activa: € 165.000

Passiva

De passiva zijn de schulden van het bedrijf, zoals leningen, crediteuren, enzovoort.

• Kapitaal: € 80.000
• Crediteuren: € 30.000
• Belastingen en sociale lasten: € 10.000
• Reserve: € 20.000

Totaal passiva: € 140.000

Eigen vermogen op de balans

Het eigen vermogen is het bedrag dat overblijft als de activa worden afgetrokken van de passiva. Het eigen vermogen kan worden aangevuld met de winst of verlies van het bedrijf. De balans is een belangrijk instrument voor interne en externe analyse en helpt bij het bepalen van de financiële gezondheid van een bedrijf.

Totaal eigen vermogen: € 25.000

Winst- en verliesrekening per 31 december

Inkomsten

• Verkoop: € 200.000
• Rentebaten: € 2.000

Kosten

• Inkoop: € 120.000
• Lonen en salarissen: € 40.000
• Belastingen en sociale lasten: € 10.000
• Rentekosten: € 1.000

Netto winst

Netto winst, ook wel nettowinst genoemd, is het bedrag dat overblijft nadat alle kosten en uitgaven van een bedrijf zijn afgetrokken van de inkomsten. Het wordt berekend door de brutowinst te verminderen met de belastingen, rente, afschrijvingen en andere kosten. Netto winst kan worden gebruikt om dividenden te betalen aan aandeelhouders, of om terug te investeren in het bedrijf voor toekomstige groei.

Netto winst: € 31.000

Winst- en verliesrekening

Een winst- en verliesrekening, ook wel de resultatenrekening genoemd, geeft inzicht in de inkomsten en uitgaven van een onderneming gedurende een bepaalde periode, meestal een boekjaar. Hierdoor kun je zien hoeveel winst of verlies een onderneming heeft geboekt. De winst- en verliesrekening bestaat uit twee delen: de baten en de lasten.

Baten en lasten

De baten zijn de inkomsten die een onderneming heeft gegenereerd, zoals verkoopinkomsten, rente-inkomsten en huurinkomsten.De lasten zijn de kosten die een onderneming heeft gemaakt, zoals inkoopprijzen, salarissen, huisvestingskosten en afschrijvingen.

Verlies of winst?

De winst of het verlies wordt berekend door de baten af te trekken van de lasten. Als de baten hoger zijn dan de lasten, dan heeft de onderneming winst geboekt. Als de lasten hoger zijn dan de baten, dan heeft de onderneming verlies geboekt.

Video met uitleg over de jaarrekening

Wat is een fiscale jaarrekening?

Een fiscale jaarrekening is een belastingtechnisch document dat gebruikt wordt om de belastbare winst van een onderneming te bepalen. De fiscale jaarrekening is gebaseerd op de financiële jaarrekening, maar er zijn enkele belangrijke verschillen in de manier waarop de cijfers worden gepresenteerd en berekend.

Inkomsten en uitgaven worden anders weergegeven

In de fiscale jaarrekening worden de inkomsten en uitgaven op een andere manier weergegeven dan in de financiële jaarrekening, om aan te tonen dat de belastingaangifte juist is. Bijvoorbeeld, afschrijvingen mogen in de fiscale jaarrekening sneller worden gedaan dan in de financiële jaarrekening. Dit kan leiden tot een lager belastbaar bedrag.

Altijd verplicht

Een fiscale jaarrekening is verplicht voor ondernemingen die zijn geregistreerd in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en die een aangifte moeten doen voor de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. De fiscale jaarrekening moet worden ingediend bij de Belastingdienst samen met de aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting.

Stille reserve

De afwijking tussen de waardering van een activum in de financiële jaarrekening en de fiscale jaarrekening wordt de “stille reserve” genoemd. Een voorbeeld hiervan is een bedrijfspand dat voor € 200.000 op de balans staat vermeld (aanschafwaarde minus afschrijvingen), maar dat een economische waarde (marktwaarde) heeft van € 400.000. De stille reserve bedraagt in dit voorbeeld € 200.000. Deze meerwaarde zal na verkoop belast worden door de belastingdienst.

Fiscale jaarrekening is geen aangifte IB

Het is belangrijk om op te merken dat een fiscale jaarrekening niet hetzelfde is als een aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting, en dat de fiscale jaarrekening niet vervangen wordt door de aangifte.

Jaarrekening eenmanszaak en ZZP

Een eenmanszaak is een soort van onderneming waarbij de eigenaar en de onderneming juridisch één en dezelfde persoon zijn. Een eenmanszaak heeft geen aandeelhouders of wettelijke verplichtingen om een jaarrekening op te stellen zoals een BV of N.V.

Wel belastingaangifte

Een eenmanszaak is wel verplicht om de belastingaangifte inkomstenbelasting te doen waarbij een administratie moet worden bijgehouden. Deze administratie bestaat vaak uit een verkoopadministratie, inkooppadministratie en een administratie voor de loon- en salarisadministratie.

Administratie 5 jaar bewaren

De eenmanszaak heeft wel de verplichting om de administratie 5 jaar te bewaren. Ook zijn de eenmanszaken soms verplicht om een balans en winst- en verliesrekening op te stellen als zij bijvoorbeeld een vergunning of subsidie aanvragen.

Vragen kredietverstrekkers om een jaarrekening?

GeldlenenZZP.nl toont uitsluitend zakelijke kredietverstrekkers die géén jaarcijfers hoeven te zien. Andere kredietverstrekkers gebruiken financiële informatie, zoals de jaarrekening, om de kredietwaardigheid van een kredietnemer te beoordelen. Een jaarrekening is een financiële verantwoording van de activiteiten van een bedrijf gedurende een boekjaar. Het bevat onder andere de balans, de winst- en verliesrekening en de toelichtingen. Kredietverstrekkers analyseren deze informatie om te bepalen of een kredietnemer in staat is om de lening terug te betalen en of er voldoende vermogen aanwezig is om eventuele verliezen op te vangen.